W roku tysięcznej rocznicy pierwszych polskich namaszczeń królewskich z 1025 r. warto ponownie rozważyć kwestię papieskiego zatwierdzenia koronacji królewskich podczas obrzędów inauguracyjnych Piastów w XI wieku. Niniejszy referat ponownie analizuje rolę papiestwa w legitymizowaniu monarchów we wczesnym i późnym średniowieczu i bada aspekty prawne, teologiczne i polityczne. Analizując źródła i historiografię, zbadano, w jaki sposób władcy radzili sobie z papieską aprobatą lub jej brakiem. Niniejsze studium ponownie ocenia papieską rolę w koronacjach i oferuje nowy wgląd w średniowieczną dynamikę władzy, zwłaszcza w średniowiecznej Polsce.

Posiedzenie sądu papieskiego w Gdańsku, które odbyło się najpewniej w 1342 roku, stanowiło jeden z epizodów w sporze między diecezją kamieńską a arcybiskupstwem gnieźnieńskim o zwierzchnictwo nad Kościołem pomorskim. Przed obliczem papieskiego wysłannika, Galharda de Carceribus, stawili się przedstawiciele zarówno strony polskiej, jak i pomorskiej. Zachowała się do dzisiejszych czasów notatka z przebiegu posiedzenia, w której przedstawione zostały argumenty przedstawione przez Pomorzan, przemawiające za – ich zdaniem – odwieczną niezależnością pomorskiego biskupstwa od Polski. W referacie omówione zostaną ww. argumenty, w szerszym kontekście polsko-pomorskiego sporu oraz budzącego się na Pomorzu poczucia własnej, pomorskiej tożsamości.

Jedną z instytucji prawnych przewidzianych przez Stolicę Apostolską dla obrony praw instytucji, a czasem także osób, był urząd konserwatorów (iudices conservatores), a więc specjalnego rodzaju papieskich sędziów delegowanych. Ustanawiani byli oni dla obrony praw i dóbr danej instytucji zagrożonych przez inne podmioty, tak kościelne, jak i świeckie. Instytucja ta, niezależna od zwyczajowej jurysdykcji, stanowi ciekawy przykład władzy sądowej Stolicy Apostolskiej. Referat ma na celu omówienie stanu badań nad urzędem konserwatorów tak w Polsce jak i w Europie, a także przedstawienie możliwych perspektyw badawczych na przyszłość.

Celem referatu jest ukazanie generalnej panoramy relacji między Stolica Apostolska a krajami środkowoeuropejskimi takimi jak Czechy i Węgry. Zostaną ukazane różne aspekty tych relacji takie jak działalność legatów papieskich, udział papiestwa w procesie nominowania nowych biskupów, indywidualne i zbiorowe przywileje udzielane przez Penitencjarię Apostolską i inne urzędy Kurii rzymskiej, zbieranie kościelnych opłat itd. Referat będzie wygłoszony po angielsku i online.

O translacji św. Floriana do Polski w 1184 roku w pierwszej kolejności informuje nas rocznik kapitulny. Pod rokiem 1184 odnotowano, że Idzi z Modeny przeniósł relikwie św. Floriana do Krakowa, te zaś zostały uroczyście przyjęte przez ówczesnego biskupa Krakowa – Gedkę. Późniejsze roczniki uzupełniają tę relację jedynie drobnymi szczegółami. Wszystkie jednak wskazują na niepoślednią rolę włoskiego duchownego, który był głównym pośrednikiem między ówczesną Polską a papiestwem. Papież zdecydował się przekazać stronie polskiej całe ciało męczennika, co bez wątpienia wpłynęło na podniesienie prestiżu ośrodka krakowskiego. Obok tego umocniło pozycję jednego z inicjatorów translacji – Kazimierza Sprawiedliwego.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych momentów w dziejach wczesnych relacji państwa Piastów z papiestwem jest poddanie biskupstw gnieźnieńskiej prowincji kościelnej arcybiskupstwu magdeburskiemu przez Innocentego II w 1133 r. Fakt ten interpretowany jest zwykle jako element ekspansji politycznej i kościelnej Rzeszy, zaś szczególnie dużo hipotez narosło wokół zawartej w przywileju papieskim listy biskupstw. Osobną kwestią jest geneza tzw. bulli gnieźnieńskiej z 1136, tradycyjnie i powszechnie uznawanej za reakcja na roszczenia Magdeburga. Celem referatu jest krytyczna rewizja poglądów na temat funkcji i pragmatyki przywilejów Innocentego II z lat 1133 i 1136, z większym niż dotąd uwzględnieniem nowszych studiów nad pogregoriańskim papiestwem, dyplomatyką papieską oraz staranniejszym niż dotąd rozpoznaniem pryncypiow kultury politycznej i uwarunkowań mentalności epoki.

Idzie o pokazanie - oczywiście w węzłowych punktach - sytuacji w Europie Środkowej lat 60 XV w., w kontaktach z papiestwem. Główna komplikacja polegała na tym, że w Czechach panował król husyta Jerzy z Podiebradów. Jednocześnie papiestwo prowadziło - zwłaszcza w osobie Piusa II - aktywną propagandę na rzecz krucjaty przeciw Turkom, a wodza tej ekspedycji widziało właśnie w Jerzym z Podiebradów, gdyż liczyło na powrót "syna marnotrawnego" na łono Kościoła. Na Śląsku również mamy mobilizację - popieraną przez papiestwo - przeciw królowi heretykowi. Z kolei Kazimierz Jagiellończyk nie chciał angażować się na Śląsku przeciw Jerzemu z Podiebradów, gdyż toczył wojnę 13-letnią z Krzyżakami. Pokazanie tego węzła, w którym ważnym ogniwem było papiestwo zasługuje na uwagę. Istotne jest tu postawienie kilku pytań odnoszących się do całego kontynentu